Rzecznik Praw Obywatelskich monitoruje przestrzeganie praw osób przebywających w zakładach psychiatrycznych, wobec których orzeczono izolacyjny środek zabezpieczający. W tych ramach badane są sprawy indywidualne. Przedstawiciele RPO wizytują te miejsca detencji
23-24 stycznia 2020 r. pracownicy Zespołu ds. Wykonywania Kar Biura RPO przeprowadzili wizytację dwóch Oddziałów (XXII i XXIV) Psychiatrii Sądowej o wzmocnionym zabezpieczeniu w Szpitalu dla Nerwowo i Psychicznie Chorych w Starogardzie Gdańskim. Zdiagnozowano wówczas szereg nieprawidłowości, które zostały przedstawione wraz z zaleceniami w notatce z wizytacji.
Szczególne zaniepokojenie wzbudziła sprawa pacjenta, który przebywał na oddziale psychiatrii sądowej - mimo braku orzeczenia sądu o zastosowaniu środka zabezpieczającego w postaci umieszczenia w zamkniętym zakładzie psychiatrycznym.
Podczas rozmowy z przedstawicielem szpitala wizytujący stanowczo stwierdzili, że umieszczenie pacjenta w oddziale jest działaniem sprzecznym z obowiązującym porządkiem prawnym. Przepisy nie przewidują bowiem możliwości przyjęcia kogokolwiek do Oddziału Psychiatrii Sądowej bez decyzji sądu o zastosowaniu środka zabezpieczającego bądź organu dysponującego w związku z toczącym się postępowaniem przygotowawczym.
Tak poważna nieprawidłowość, jak bezprawne pozbawienie człowieka wolności, wymaga natychmiastowej reakcji i podjęcia działań, także ze strony sędziego penitencjarnego w ramach sprawowanego nadzoru penitencjarnego.Tak się jednak nie stało - mimo że informacja o tym zdarzeniu wpłynęła do Wydziału Penitencjarnego i Nadzoru nad Wykonywaniem Orzeczeń Karnych Sądu Okręgowego w Gdańsku w listopadzie 2020 r.
Pacjent przebywał bowiem w zakładzie psychiatrycznym o wzmocnionym zabezpieczeniu bez podstawy prawnej do 21 października 2021 r.
RPO zwrócił się do prezesa Sądu Okręgowego w Gdańsku o stanowisko w tej sprawie i podjęcie działań w celu poprawy funkcjonowania nadzoru penitencjarnego.
RPO