Rząd chce przeciwdziałać kradzieży tożsamości. W tym celu zwiększona zostanie ochrona przed nadużyciami wynikającymi z kradzieży danych, które identyfikują osobę fizyczną. Chodzi o ograniczenie skali zjawiska wyłudzania środków finansowych poprzez zaciąganie zobowiązań finansowych na inną osobę, m.in. umów kredytów i pożyczek czy sprzedaży nieruchomości bez wiedzy i zgody właściciela
Dotyczy to także zjawiska tzw. SIM swappingu, czyli wyrobienia duplikatu karty SIM, która może być potem użyta do autoryzowania transakcji wykonanych przez złodzieja w instytucji finansowej.
Obecnie to ofiara przestępstwa kradzieży tożsamości musi udowodnić, że to nie ona zaciągnęła zobowiązane. Nowe przepisy zdejmą tą uciążliwość z pokrzywdzonych.
W przypadku zaciągnięcia zobowiązania w trakcie obowiązywania zastrzeżenia, instytucja finansowanie nie będzie miała możliwości domagania się zaspokojenia roszczeń, a sąd zbada tą okoliczność z urzędu dzięki dostępowi do elektronicznego rejestru.
Najważniejsze rozwiązania
Każda osoba będzie mogła zastrzec swój numer PESEL.
- Zastrzeżenie (lub cofnięcie zastrzeżenia) numeru PESEL będzie można dokonać elektronicznie (także przy użyciu aplikacji mObywatel) lub osobiście w siedzibie dowolnej gminy. Docelowo przewiduje się także możliwość zastrzeżenia w placówce bankowej, SKOK oraz na poczcie.
- Każdy będzie miał pełny wgląd do historii weryfikacji i zastrzeżeń swojego numeru PESEL.
- Zastrzeżenie zostanie zarejestrowane w nowym, osobnym systemie zastrzeżeń numerów PESEL, które prowadzić będzie minister cyfryzacji. Po wprowadzeniu zastrzeganego numeru, baza będzie się automatycznie łączyć z rejestrem PESEL w celu weryfikacji podanych danych.
- W rejestrze odnotowanie będzie zastrzeżenie i cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL, jak również dokładny czas rejestracji (z dokładnością co do sekundy).
- Dzięki rozwiązaniu, będzie można uniknąć potencjalnej próby wyłudzenia, dokonywanego przez osobę, która korzysta z wykradzionej tożsamości.
Ustalony zostanie katalog podmiotów, które będą musiały weryfikować zastrzeżenie numeru PESEL, pod rygorem braku możliwości domagania się zaspokojenia roszczeń powstałych np. z zawartej umowy, pomimo zastrzeżonego numeru PESEL w chwili jej zawarcia.
- Jeśli numer PESEL jest zastrzeżony, podmiot taki powinien odmówić dokonania czynności, a w przypadku zawarcia takiej umowy, osoba, która zastrzegła numer PESEL, nie będzie obciążona zobowiązaniami w tytułu takiej umowy. Jeśli numer PESEL nie jest zastrzeżony – transakcja będzie mogła zostać zrealizowana, zgodnie z przyjętymi przez strony ustaleniami.
- Zastrzeżenie będzie można cofnąć na dowolny czas i później je ponowić.
- Zastrzeżenie i cofnięcie zastrzeżenia numeru PESEL po jego zarejestrowaniu będzie od razu widoczne w systemie, także dla podmiotów weryfikujących.
- Projekt przewiduje możliwość dokonania weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL przy użyciu dedykowanej e-usługi (po uwierzytelnieniu), jak i z wykorzystaniem usług sieciowych.
Nowe przepisy wejdą w życie z dniem wskazanym w komunikacie ministra cyfryzacji, który zostanie wydany do 31 grudnia 2023 r.
Natomiast obowiązek weryfikacji zastrzeżenia numeru PESEL przez wskazane w projekcie podmioty (pod rygorem braku możliwości domagania się zaspokojenia roszczeń), zacznie obowiązywać od 1 czerwca 2024 r.
Kancelaria Premiera