Minister Adam Bodnar przedstawił 10 filarów programu „Sprawne sądy”. Reforma ma obejąc m.in. obszary mediacji, biegłych sądowych, digitalizacji, spraw frankowych czy kwestię zwiększenia liczby etatów dla asystentów

Najważniejsze rozwiążania:

- przygotowany zostanie systemowy proces skanowania akt papierowych, a także usprawniony zostanie dostęp do danych z dokumentów cyfrowych. Konieczna jest też automatyczna kategoryzacja danych w ramach akt cyfrowych;

- przyjazne interfejsy poszczególnych rejestrów sądowych – takich jak Krajowy Rejestr Karny, Krajowy Rejestr Sprawców na Tle Seksualnym, Krajowy Rejestr Zadłużonych;

- w budżecie na 2025 rok są zabezpieczone pieniądze na 1159 etatów dla nowych asystentów w sądach rejonowych. 50 z nich ma zostać przydzielonych do wydziałów lub sekcji frankowych w sądach okręgowych, w których jest największe obciążenie. Pozostałe etaty trafią do sądów z największym deficytem kadrowym. Takie rozwiązanie pozwoli osiągnąć – po raz pierwszy w historii polskiego sądownictwa – parytet jednego asystenta przypadającego na dwóch sędziów;

- sędziowie-wizytatorzy będą mogli wrócić do orzekania. Aktualnie nie sporządzają oni opinii na temat kandydatów do awansu sędziowskiego, ponieważ nie trwają nowe konkursy, ze względu na nieprawidłowe ukształtowanie KRS;

- skargi na przewlekłość będzie można składać w przypadku m.in. postępowań dotyczących warunkowego przedterminowego zwolnienia z odbywania kary pozbawienia wolności, spraw dyscyplinarnych sędziów i prokuratorów, uchylenia immunitetu sędziego i prokuratora;

- zamiast papierowych list stałych mediatorów przy Sądach Okręgowych ministerstwo chce wprowadzić ogólnopolski rejestr mediatorów sądowych. Wprowadzone będą obligatoryjne spotkania mediacyjne w niektórych kategoriach spraw i nowe rozwiązania w zakresie mediacji przedsądowej w systemie nieodpłatnej pomocy prawnej;

- wprowadzona zostanie certyfikacja biegłych sądowych. Taką funkcję powinny pełnić sprawdzone osoby o wysokich kompetencjach w różnych dziedzinach. Powstanie centralna lista biegłych sądowych oraz instytucji specjalistycznych, których opinie można wykorzystać w procesach sądowych. Powołana zostanie także Rada Biegłych przy ministrze sprawiedliwości

- w przygotowaniach jest też uruchomienie funkcji wnoszenia pism procesowych w postępowaniu cywilnym oraz w postępowaniu karnym przez Portal Informacyjny. W pierwszej kolejności będzie to dotyczyło postępowania przed sądem II instancji. Trwają prace legislacyjne mające na celu zmianę KPK i KPC oraz szczegółowe prace analityczne związane z techniczną przebudową portalu. Zmieniony zostanie jego interfejs, uproszczona jego obsługa oraz dodana zostanie możliwość zarządzania powiadomieniami;

- dwa razy w roku będą odbywały się narady z prezesami i dyrektorami sądów apelacyjnych i okręgowych na temat rocznych sprawozdań i bieżących problemów. W 2025 r. odbędzie się narada z prezesami i dyrektorami sądów rejonowych na temat procesów zarządczych w sądach rejonowych. Z Krajową Szkołą Sądownictwa i Prokuratury ministerstwo przeprowadzi szkolenia zarządcze dla prezesów sądów;

- "Wzmocnimy etatami asystenckimi pracę sędziów orzekających w tych sprawach, ale też wprowadzimy przepisy pozwalające na szybsze rozpatrywanie spraw frankowych m.in. poprzez ograniczenie wymogów dowodowych. Będziemy wspierać tendencje ugodowe – trwają prace grupy negocjacyjnej w odniesieniu do projektu ugód systemowych" – powiedział minister Adam Bodnar.

Możliwe będzie też elektroniczne składanie wniosków o zatwierdzenie takiej ugody przez Portal Informacyjny;

- w Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Rodzinnego przy Ministerstwie Sprawiedliwości powołany został zespół problemowy ds. zmian w przepisach wykonawczych, który analizuje aktualny stan prawny dot. spraw rodzinnych i opiekuńczych. Prace dotyczą, m.in. nadzoru nad wykonaniem obowiązków i praw wynikających z władzy rodzicielskiej, odebrania dziecka lub wydania go osobie uprawnionej, uczestnictwa kuratora sądowego w kontaktach z dzieckiem, pieczy zastępczej czy nadzoru nad sprawowaniem opieki, kurateli, reprezentacji. Projekt zespołu problemowego będzie gotowy do końca 2024 r.

LS

Ministerstwo Sprawiedliwości

foto: Pixabay