Choć córka odrzuciła obciążony spadek po matce, sąd uznał ją za spadkobierczynię. Wierzyciele zmarłej zainicjowali już postępowania egzekucyjne przeciwko córce

Rzecznik Praw Obywatelskich składa skargę nadzwyczajną na jej rzecz. Wnosi, by Sąd Najwyższy uchylił postanowienie sądu rejonowego z 5 października 2020 r. w całości i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania. Konieczne jest bowiem ponowne przeprowadzenie postępowania i ustalenie w sposób zgodny ze stanem prawnym i faktycznym, kto w rzeczywistości dziedziczy po zmarłej.

Jak wskazuje RPO w skardze, błąd sądu polegał na tym, że mając możliwość ustalenia zarówno miejsca pobytu uczestniczki, jak też faktu, że skutecznie odrzuciła spadek - na podstawie akt sprawy w tymże sądzie, a nawet w tym samym wydziale - sąd spadku zaniechał podjęcia odpowiednich czynności.

Zamiast tego ustanowił dla uczestniczki kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu, a następnie – przy całkowitej bierności kuratora – wydał niezgodne z prawem materialnym orzeczenie.

ZRPO Stanisław Trociuk podkreśla, że skarga nadzwyczajna jest konieczna dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej. Postanowienie narusza bowiem wywodzone z art. 2 Konstytucji RP zasady zaufania obywatela do państwa oraz bezpieczeństwa prawnego jednostki.

Uczestniczka - działając w zaufaniu do prawa i złożywszy skutecznie oświadczenie o odrzuceniu spadku po matce - miała prawo zasadnie oczekiwać, że go nie nabędzie. Tymczasem ochrona gwarantowana przez instytucję odrzucenia spadku okazała się pozorna.

Orzeczenie sądu prowadzi do niekorzystnych skutków w sferze praw majątkowych uczestniczki - i to nawet przy ograniczeniu jej odpowiedzialności za długi spadkowe ze względu na dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza. Wierzyciele zmarłej matki już bowiem zainicjowali przeciwko córce postępowania egzekucyjne w celu wyegzekwowania zobowiązań, które ciążyły na spadkodawczyni.

W tej sytuacji córka zmarłej, która skutecznie odrzuciła spadek, musi brać udział w postępowaniach sądowych oraz znosić egzekucję skierowaną do jej majątku.

Pozostawienie tak rażąco wadliwego orzeczenia w obrocie prawnym godziłoby nie tylko w powagę wymiaru sprawiedliwości, ale również w konstytucyjne zasady zaufania do państwa i bezpieczeństwa prawnego oraz prawo dziedziczenia i prawa majątkowe uczestniczki. Pogłębiłoby także u niej poczucie krzywdy i niesprawiedliwości, wynikające z wydania zaskarżonego orzeczenia.

LS

RPO

foto: Pixabay