Wyrokiem z 4 września 2025 r., II NSNc 326/24, Sąd Najwyższy w Izbie Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych uwzględnił skargę nadzwyczajną Rzecznika Praw Obywatelskich, wniesioną w sprawie o eksmisję, i uchylił zaskarżony wyrok zaoczny Sądu Rejonowego w Z. w zakresie ustalenia o braku uprawnienia pozwanej do otrzymania do lokalu socjalnego

W sprawie objętej skargą nadzwyczajną sąd rejonowy wydał w odniesieniu do pozwanej wyrok zaoczny, na podstawie którego nakazał pozwanej (obecnie ok. 80 letniej), aby opróżniła i opuściła sporny lokal mieszkalny i wydała go powódce w stanie wolnym od osób i rzeczy oraz ustalił, że pozwanej nie przysługuje prawo do otrzymania lokalu socjalnego.

W uzasadnieniu wyroku zaocznego, sporządzonym w postępowaniu ze skargi nadzwyczajnej, sąd rejonowy wskazał, że nie miał wątpliwości, że pozwanej przysługiwało uprawnienie do otrzymania lokalu socjalnego (w tym w związku z posiadanym orzeczeniem o niepełnosprawności od 45. roku życia pozwanej). Sąd rejonowy wyjaśnił jednak, że o fakcie tym w dacie zamknięcia rozprawy nie miał stosownej wiedzy.

Sąd Najwyższy, rozpoznając skargę nadzwyczajną od powyższego wyroku zaocznego, za zasadne uznał zarzuty rażącego naruszenia przepisów ustawy o ochronie praw lokatorów, dotycząc zaniechania podjęcia z urzędu przez sąd rejonowy czynności zmierzających do ustalenia, czy pozwanej przysługuje uprawnienie do lokalu socjalnego.

Sąd Najwyższy, przychylił się do stanowiska, że brzmienie art. 14 ust. 3 ustawy o ochronie praw lokatorów w powiązaniu konstytucyjną zasadą ochrony praw lokatorów, określoną w art. 75 Konstytucji RP, dostarczają argumentów za przyjęciem takiej wykładni powołanego przepisu, w którym sąd w procesie o eksmisję ma obowiązek poczynienia z urzędu ustaleń, czy zachodzą przesłanki do otrzymania lokalu socjalnego, przynajmniej w minimalnym zakresie, jakim powinno być ustalenie numeru Pesel osoby pozwanej w procesie o eksmisję.

W kontekście powyższego Sąd Najwyższy nie miał wątpliwości, że w sprawie doszło również do naruszenia zasady demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej w rozumieniu art. 89 § 1 in principio ustawy o Sądzie Najwyższym.

LS

Sąd Najwyższy

foto: Pixabay