Usunięcie z klauzuli przeliczeniowej, zawartej w umowie kredytu indeksowanego kursem CHF, postanowienia dotyczącego ustalanej arbitralnie przez bank marży banku i pozostawienie w umowie mechanizmu przeliczenia CHF na PLN i odwrotnie w oparciu o kursy średnie NBP, do których umowa odsyła, nie prowadzi do istotnej zmiany umowy powodującej jej nieważność

​Sąd Najwyższy po rozpatrzeniu skargi kasacyjnej banku od wyroku Sądu Apelacyjnego w Gdańsku uchylił ten wyrok, przekazując sprawę Sądowi Apelacyjnemu do ponownego rozpoznania i rozstrzygnięcia o kosztach postępowania kasacyjnego.

W zawartej pomiędzy stronami umowie kredytu indeksowanego kursem CHF umieszczona została klauzula przeliczeniowa odsyłająca do tabeli kursów banku, w której kursy walut skonstruowane zostały jako kurs średni NBP minus/plus marża kupna/sprzedaży. W ocenie Sądu pierwszej instancji (Sądu Okręgowego w Gdańsku) taka klauzula nie określała precyzyjnie wysokości świadczeń stron, w sposób możliwy do ustalenia w oparciu o czynniki obiektywne, niezależne od kredytodawcy.

Niemniej jednak sam mechanizm indeksacji nie był, zdaniem Sądu Okręgowego, sprzeczny z prawem czy zasadami współżycia społecznego. Istnieje zatem możliwość utrzymania umowy kredytu ze wskaźnikiem w postaci kursu średniego NBP, zwłaszcza że strony same odwołały się w pierwszej kolejności do tego obiektywnego miernika wartości waluty.

Tym samym Sąd Okręgowy uznał za dopuszczalną modyfikację umowy, polegającą na pominięciu w postanowieniu przeliczeniowym marży kupna i sprzedaży. Uznanie całego tego postanowienia za klauzulę abuzywną wypaczyłoby zdaniem Sądu pierwszej instancji sens i konstrukcję umowy.

Sąd Apelacyjny wskutek apelacji powodów zmienił wyrok Sądu Okręgowego w Gdańsku w ten sposób, że ustalił nieważność umowy kredytu indeksowanego kursem CHF oraz zasądził na rzecz powodów (kredytobiorców) zwrot sum uiszczonych pozwanemu bankowi tytułem spłaty kredytu, jako nienależnych.

Sąd Apelacyjny uznał, że zwroty „marża kupna" i „marża sprzedaży" nie stanowią autonomicznych zobowiązań podlegających badaniu pod kątem ich abuzywności.

Ponadto usunięcie części niedozwolonych warunków w postaci marż banku spowodowałoby zmianę istoty postanowień przeliczeniowych. Były one bowiem oparte nie tylko na średnich kursach NBP, ale również uwzględniały doliczenie albo odliczenie marż banku.

Zdaniem Sądu drugiej instancji pominięcie wyłącznie tych marż sprawi, że klauzule przeliczeniowe w wersji zamieszczonej w treści umowy stracą całkowicie swój dotychczasowy sens i znaczenie.

Sąd Najwyższy, rozpatrując skargę kasacyjną banku, uznał, że po wyeliminowaniu z umowy kredytu indeksowanego kursem CHF postanowień dotyczących marży banku nadal możliwe jest ustalenie wysokości świadczeń stron w oparciu kurs średni NBP, do którego umowa odsyła, bowiem postanowieniom umowy w tym zakresie nie można przypisać cechy abuzywności.

Przyjęcie bezskuteczności wobec kredytobiorców postanowień dotyczących marży powoduje, że umowa nadal zawiera postanowienia określające wysokość świadczenia, mechanizm waloryzacji oraz kurs CHF, pozwalający na określenie sposobu dokonania waloryzacji.

Są to elementy wystarczające dla uznania umowy za obowiązującą, przez co nie ma podstaw do przyjęcia jej nieważności.

Rozwiązanie takie jest zgodne z przepisami prawa, w tym celami dyrektywy 93/13, w której nie przewidziano bezwzględnej nieważności umów zawierających postanowienia niedozwolone, ale przeciwnie - jako zasadę przyjęto zachowanie umowy w mocy.

LS

Sąd Najwyższy

foto: Pixabay