Sąd Najwyższy uwzględnił skargę nadzwyczajną Prokuratora Generalnego od prawomocnego wyroku Sądu Rejonowego w Hrubieszowie, w którym nakazano pozwanemu dokonanie zapłaty całości żądanej przez powoda należności, bez właściwej weryfikacji czy umowa pożyczki miała uczciwy charakter i bez uwzględnienia okoliczności dokonania już spłaty pożyczki w znacznej części
Sprawa dotyczy mężczyzny, który w grudniu 2015 roku w Warszawie w firmie zajmującej się działalnością finansową, zawarł umowę pożyczki gotówkowej, zobowiązując się do zwrotu w terminie 20 dni kapitału w kwocie 3000 zł oraz 600 złotych prowizji. Zgodnie z zapisami umownymi, udzielający pożyczki zastrzegł również dodatkowe opłaty na wypadek opóźnienia w spłacie lub braku płatności za pisemne wezwanie i kolejne monity każdorazowo po 20zł, a w przypadku piątego wezwania 150zł.
Pożyczkobiorca natomiast mógł wnioskować o przedłużenie terminu spłaty pożyczki, ale by uzyskać na to zgodę musiał przekazać pożyczkodawcy określone w umowie opłaty i tak: za przedłużenie terminu o 7 dni opłata wynosiła 12% kwoty pożyczki, o kolejne 15 dni 16%, a o 30 dni 32%, przy czym pożyczkodawca zastrzegł, że opłata musiała wpłynąć na jego konto przed upływem terminu spłaty.
Z uwagi na brak spłaty należności, podmiot który nabył wierzytelność od pożyczkodawcy, skierował wobec mężczyzny powództwo, żądając zapłaty ponad 3 800 złotych. W odpowiedzi na pozew mężczyzna przesłał do Sądu Rejonowego w Hrubieszowie potwierdzenia dokonania 5 przelewów na rachunek bankowy pożyczkodawcy na łączną kwotę 3 115 złotych, podnosząc jednocześnie, że powód w przesyłanej do niego korespondencji mailowej wykazywał budzące jego wątpliwości zadłużenie.
Sąd Rejonowy w Hrubieszowie wyrokiem z 27 kwietnia 2021 roku zasądził od mężczyzny w całości żądaną pozwem kwotę 3830 złotych wraz z ustawowymi odsetkami oraz ponad 1000 złotych kosztów procesu. Wobec braku zaskarżenia orzeczenie to stało się prawomocne.
W skardze nadzwyczajnej Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro wyrokowi Sądu Rejonowego w Hrubieszowie zarzucił naruszenie konstytucyjnych zasad, wolności i praw człowieka i obywatela takich jak prawo do własności i ochrony konsumenta jako strony słabszej strukturalnie w stosunkach prywatnoprawnych z przedsiębiorcą przed nieuczciwymi praktykami rynkowymi oraz naruszenie w sposób rażący prawa procesowego i materialnego.
Skarżący podkreślił, że sąd orzekający wbrew przedstawionym dowodom i przepisom prawa zasądził całość roszczenia, które było co najmniej w części bezzasadne i w tym zakresie winno być oddalone.
Dodatkowo stwierdzono, że pozwany jako konsument nie miał zapewnionej właściwej ochronny, bowiem sąd zaniechał obligatoryjnej w tym przypadku kontroli postanowień umowy pożyczki stanowiącej źródło dochodzonego roszczenia w szczególności jej zapisów odnoszących się do kosztów czynności upominawczo-windykacyjnych, które zdaniem skarżącego prowadziły do istotnej i niczym nieuzasadnionej nierównowagi obowiązków stron na niekorzyść pozwanego jako konsumenta.
Naruszały one klauzulę dobrych obyczajów i stanowiły niedozwolone postanowienia umowne, które nie mogły wiązać pozwanego, a tym samym doprowadzić do zasądzenia roszczenia w tej części.
Sąd Najwyższy uchylił zaskarżony wyrok przekazując sprawę do ponownego rozpoznania Sądowi Rejonowemu w Hrubieszowie. W uzasadnieniu swej decyzji stwierdził, że uchylenie zaskarżonego orzeczenia było konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, bowiem w niniejszej sprawie doszło do naruszenia zasad i wartości wywodzonych z Konstytucji RP, a także uchybiono przepisom ustawowym.
Strona nie może ponosić ujemnych konsekwencji wiążących się z wadliwościami, jakich dopuścił się sąd orzekający, który nie zapewnił pozwanemu odpowiednich gwarancji składających się na prawo do rzetelnego i sprawiedliwego procesu sądowego.
MS
Prokuratura Krajowa
foto: Pixabay