Sądem właściwym do rozpoznania odwołania wniesionego przez komornika od orzeczenia komisji dyscyplinarnej jest sąd okręgowy, nad którym zwierzchni nadzór administracyjny sprawuje prezes sądu okręgowego będący jednym z wnioskodawców postępowania dyscyplinarnego. W ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich konieczne jest wprowadzenie przez ustawodawcę odpowiednich gwarancji proceduralnych, gdyż obowiązujące rozwiązanie może naruszać prawa komornika do bezstronnego i rzetelnego postępowania odwoławczego

Zdaniem Prezesa Krajowej Rady Komorniczej należy powrócić do określenia jednego sądu właściwego do rozpoznawania odwołań od orzeczeń komisji dyscyplinarnej dla komorników albo przyjąć, że wnioskodawca nie może mieć statusu strony na dalszym etapie postępowania. Możliwość skorzystania z instytucji wyłączenia sędziów danego sądu okręgowego środowisko komorników uważa za niewystarczające.

Tylko 6 wniosków

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Patryk Jaki poinformował Rzecznika Praw Obywatelskich, że w przypadku, gdy wnioskodawcą postępowania dyscyplinarnego wobec komornika jest prezes danego sądu, nie dochodzi do naruszeń Konstytucji, ani międzynarodowych standardów dotyczących prawa do sądu. W opinii resortu wskazują na to wyniki analizy przeprowadzonej w sądach okręgowych.

Przedstawiciel ministerstwa argumentował, że do wyłączenia sędziego orzekającego w postępowaniu dyscyplinarnym wobec komornika dochodzi sporadycznie, ponieważ stosunek zależności służbowej między prezesem sądu a członkiem składu orzekającego nie jest uznawany za wystarczającą podstawę do wyłączenia sędziego.

W 2015 roku do Komisji Dyscyplinarnej przy Krajowej Radzie Komorniczej wpłynęły 102 wnioski dyscyplinarne, przy czym jedynie 6 z nich pochodziło od prezesów sądów okręgowych. Oznacza to, że skala korzystania przez prezesów sądów okręgowych z uprawnienia do składania wniosków dyscyplinarnych w trybie u.k.s.e jest znikoma - napisał Jaki.

Podał także, że w okresie ostatnich trzech lat jedynie w pięciu przypadkach doszło do wydania postanowień w trybie art. 41 kpk.

Np. w Sądzie Okręgowym we Włocławku sędziowie złożyli wnioski o wyłączenie powołując się na relacje wynikające zarówno ze stosunków służbowych, jak i relacji towarzyskich z obwinionym komornikiem.

Natomiast w Sądzie Okręgowym w Nowym Sączu doszło do wyłączenia wszystkich sędziów ze względu na fakt, że komornik jest synem wieloletniego sędziego tego sądu.

Art. 40. § 1. kpk Sędzia jest z mocy prawa wyłączony od udziału w sprawie, jeżeli:

1) sprawa dotyczy tego sędziego bezpośrednio,

2) jest małżonkiem strony lub pokrzywdzonego albo ich obrońcy, pełnomocnika lub przedstawiciela ustawowego albo pozostaje we wspólnym pożyciu z jedną z tych osób,

3) jest krewnym lub powinowatym w linii prostej, a w linii bocznej aż do stopnia pomiędzy dziećmi rodzeństwa osób wymienionych w pkt 2 albo jest związany z jedną z tych osób węzłem przysposobienia, opieki lub kurateli,

4) był świadkiem czynu, o który sprawa się toczy, albo w tej samej sprawie był przesłuchany w charakterze świadka lub występował jako biegły,

5) brał udział w sprawie jako prokurator, obrońca, pełnomocnik, przedstawiciel ustawowy strony, albo prowadził postępowanie przygotowawcze,

6) brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia lub wydał zaskarżone zarządzenie,

7) brał udział w wydaniu orzeczenia, które zostało uchylone,

8) (uchylony),

9) brał udział w wydaniu orzeczenia, co do którego wniesiono sprzeciw,

10) prowadził mediację.

§ 2. Powody wyłączenia trwają mimo ustania uzasadniającego je małżeństwa, wspólnego pożycia, przysposobienia, opieki lub kurateli.

§ 3. Sędzia, który brał udział w wydaniu orzeczenia objętego wnioskiem o wznowienie lub zaskarżonego w trybie kasacji, nie może orzekać co do tego wniosku lub tej kasacji.

Art. 41. § 1. Sędzia ulega wyłączeniu, jeżeli istnieje okoliczność tego rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną wątpliwość co do jego bezstronności w danej sprawie.

MS, RPO