Komornik Urszula Kuczyńska z Warszawy prowadzi postępowanie egzekucyjne wobec Marii L. Wezwana do udzielenia wyjaśnień, pani Maria podała (pismo z 6 czerwca br.) komornikowi swój majątek, w tym posiadaną nieruchomość w powiecie grodziskim.

W dniu 21 października br. komornik Kuczyńska wydała dwa postanowienia: pierwsze o przekazaniu sprawy do komornika w Grodzisku Maz. (wierzyciel chce egzekwować należność z nieruchomości) i drugie, o ustaleniu opłaty za odnalezienie majątku. Komornik na podstawie art. 53a ust 2 Ustawy o komornikach sądowych i egzekucji (uoksie) wyliczyła opłatę w wysokości 3.244,49 zł i wezwała do "zwrotu tej opłaty przez dłużnika". Pani Maria wniosła skargę do sądu na to postanowienie komornika. Zarzuciła komornikowi, że nic nie odnalazł, bo to ona sama mu wskazała nieruchomość, której jest właścicielem.

Sąd będzie musiał rozstrzygnąć jednak dwie wątpliwości.

1. Czy w opisanej sprawie wskazanie przez dłużnika nieruchomości, może być uznane jako jej odnalezienie?

2. I druga wątpliwość, czy w świetle orzeczeń sądowych, w tym uchwały Sądu Najwyższego, komornik nie powinien wpierw zażądać tej opłaty od wierzyciela, a później wydać postanowienie o jej zwrocie przez dłużnika?

Sąd Najwyższy w orzeczeniu z dnia 18 października 2013 r. (sygn. akt III CZP 57/13) stwierdził:

Komornik pobiera opłatę przewidzianą w art. 53a ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 ze zm.) od wierzyciela.

Poniżej trzy orzeczenia dotyczące tej kwestii:

- uchwała Sądu Najwyższego

- postanowienie Sądu Okręgowego w Zamościu

- postanowienie Sądu Rejonowego w Piasecznie

Art. 53a. 1. (uoksie) Opłatę stałą w wysokości 2% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego komornik pobiera od wierzyciela w przypadku otrzymania zlecenia poszukiwania majątku dłużnika w trybie art. 7971 Kodeksu postępowania cywilnego. W razie nieuiszczenia opłaty w terminie 7 dni od otrzymania wezwania, komornik zwraca wniosek zawierający zlecenie.

2. W razie odnalezienia majątku dłużnika w trybie określonym w ust. 1 komornik pobiera opłatę stałą w wysokości 5% szacunkowej wartości tego majątku, nie więcej jednak niż 100% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Opłata ta ulega zmniejszeniu o kwotę opłaty pobranej na podstawie ust. 1. Przepis art. 49 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

Uchwała Sądu Najwyższego sygn. akt III CZP 57/13.

Sygn. akt I Cz 146/15

POSTANOWIENIE

Dnia 27 kwietnia 2015 r.

Sąd Okręgowy w Zamościu I Wydział Cywilny

w składzie :

• Przewodniczący : Sędzia SO Jerzy Żurawicki
• Sędziowie SO Arkadiusz Mrowiec, SO Marek Lisiczyński

po rozpoznaniu w dniu 27 kwietnia 2015 r.

na posiedzeniu niejawnym sprawy

z wniosku (...) Sp. z o.o. we W.

przeciwko B. S.

o egzekucję świadczeń pieniężnych

ze skargi dłużnika na czynności Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia – Fabrycznej we Wrocławiu A. W., podjęte w sprawie oznaczonej sygnaturą akt. Km 2162/14;

na skutek zażalenia dłużnika na postanowienie Sądu Rejonowego w Biłgoraju z dnia 29 stycznia 2015 r. sygn. akt I Co 532/14

postanawia:

oddalić zażalenie

UZASADNIENIE

Zaskarżonym postanowieniem Sąd Rejonowy w Biłgoraju uchylił czynność Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia – Fabrycznej we Wrocławiu A. W., polegającą na wydaniu postanowienia o ustaleniu kosztów egzekucji w części dotyczącej określenia opłaty za odnalezienie majątku dłużnika w wysokości 1942,51 zł i obciążeniu tą opłatą dłużnika w postanowieniu z dnia 8 października 2014 r , sygn. akt Km 2162/14.

Sąd ustalił, iż wierzyciel (...) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością z siedzibą we W., złożył wniosek do Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Fabrycznej we Wrocławiu A. W., o wszczęcie postępowania egzekucyjnego. Jednocześnie wierzyciel zlecił Komornikowi poszukiwanie majątku dłużnika za wynagrodzeniem w trybie art. 797 1 kpc. Wobec powyższego Komornik wystąpił do Centralnej Ewidencji Pojazdów MSWiA, Centrum Personalizacji Dokumentów MSW oraz skierował zapytania o rachunki bankowe dłużnika. Wierzyciel uiścił wymaganą przez Komornika zaliczkę w kwocie 165,31 zł. Komornik w dniu 17.09.2014 r. uzyskał informację z (...) wygenerowaną automatycznie z systemu informatycznego Ewidencji o posiadanych przez dłużnika pojazdach, a w dniu 30.09.2014 r. ZUS Oddział w R. złożył odpowiedź na wniosek Komornika, przedkładając rachunek na kwotę 40,47 zł. Komornik w dniu 01.10.2014 r., na wezwanie dłużnika z dnia 16.09.2014r., odebrał od dłużnika oświadczenie w trybie art. 761 kpc o posiadanych ruchomościach i rachunku bankowym.

Dnia 06.10.2014 r. pełnomocnik wierzyciela złożył wniosek o umorzenie postępowania egzekucyjnego, w związku z uregulowaniem należności wobec wierzyciela. Postanowieniem z dnia 08.10.2014 r. Komornik umorzył postępowanie egzekucyjne oraz ustalił koszty postępowania egzekucyjnego w łącznej wysokości 4.144,21 zł, na którą to kwotę składają się: koszty zapytań - 40,47 zł; doręczenie korespondencji - 85,40 zł; zlecenie poszukiwania majątku dłużnika - 63,84 zł; odnalezienie majątku dłużnika – 1.942,51 zł oraz opłata stosunkowa — 2.011 ,99 zł, a także wezwał dłużnika do zapłaty kosztów egzekucyjnych w kwocie 3954,50 zł tj. opłaty stosunkowej i opłaty za odnalezienie majątku dłużnika.

W skardze z dnia 28.10.2014 r. dłużnik wniósł o uchylenie postanowienia Komornika z dnia 8.10.2014r. w pkt II w zakresie dotyczącym ustalenia i obciążenia dłużnika kwotą 1.942,51 zł za odnalezienie majątku dłużnika.

W uzasadnieniu postanowienia uchylającego zaskarżoną czynność Komornika, Sąd Rejonowy w Biłgoraju podniósł, iż spełnienie niniejszej sprawie świadczenia przez dłużnika bezpośrednio do rąk wierzyciela w toku egzekucji należy postrzegać jako następstwo wszczęcia egzekucji i czynności podjętych prze komornika. Świadczenie uiszczone bezpośrednio do rąk wierzyciela nie zwalnia dłużnika od uiszczenia kosztów postępowania. Przy rozstrzyganiu o kosztach postępowania egzekucyjnego należy mieć na uwadze, że przepis art. 770 kpc wprowadza regułę zwrotu przez dłużnika kosztów celowych. Na mocy art. 43 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, za prowadzenie egzekucji i inne czynności wymienione w ustawie komornik pobiera opłaty egzekucyjne. Wynagrodzenie, o którym mowa w art. 797 1 kpc jest ustalane i pobierane - stosownie do art. 53a ustawy o komornikach sądowy dwuetapowo; najpierw od wniosku o podjęcie czynności poszukiwawczych, a następnie - gdy poszukiwania te da pozytywny rezultat - za odnalezienie majątku. Opłatę stałą w wysokości 2% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego komornik pobiera od wierzyciela zgłaszającego stosowny wniosek. W razie odnalezienia majątku dłużnika komornik pobiera opłatę stałą w wysokości 5% szacunkowej wartości tego majątku, nie więcej jednak niż 100% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Opłata ta ulega zmniejszeniu o kwotę pobranej opłaty.

Komornik w postanowieniu z dnia 08.10.2014 r. ustalił opłatę za odnalezienie majątku dłużnika w trybie art. 53a ust 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji na kwotę 1.942,51 zł. Zdaniem Sądu Komornik podjął rutynowe, jak wynika to z obserwowanej praktyki, działania, zmierzające do poszukiwania majątku dłużnika, ale nie można powiedzieć, aby Komornik odnalazł majątek dłużnika, który to stanowił podstawę zaspokojenia wierzyciela. Doszło do tego poza toczącą się egzekucją, w drodze stosownych ustaleń między wierzycielem i dłużnikiem, co w konsekwencji doprowadziło do umorzenia egzekucji na wniosek wierzyciela, a Komornik uzyskał w tych warunkach prawo do określenia opłaty egzekucyjnej w trybie art. 49 ust. 2 cyt. w/w ustawy, co też uczynił określając ją w postanowieniu o ustaleniu kosztów egzekucji na kwotę 2.011,99zł. Nadto dłużnik złożył szczegółowe oświadczenie o posiadanym majątku, rachunku bankowym i źródłach dochodu, co usuwało na tym etapie konieczność dalszego poszukiwania majątku przez Komornika. Komornik ustalił też w postanowieniu o należnym mu zwrocie kosztów zapytań i doręczeń korespondencji. Przyjęcie koncepcji, że Komornikowi należy się niejako mechanicznie opłata z art. 53a ust. 2 cyt. wyżej wymienionej ustawy, niezależnie od efektywności czynności Komornika, prowadziłoby przykładowo do przyznania uprawnienia do naliczenia tejże opłaty, w sytuacji ustalenia przez komornika pobierania przez dłużnika zasiłku w wysokości nie podlegającej egzekucji. Ustalenie przez Komornika opłaty za odnalezieni majątku dłużnika jest z powyższych względów zdaniem Sądu niezasadne, a postanowienie Komornika w części dotyczącej określenia tej opłaty i obciążenie nią dłużnika podlega uchyleniu.

Na powyższe postanowienie zażalenie wniósł Komornik Sądowy przy Sądzie Rejonowym dla Wrocławia Fabrycznej we Wrocławiu, domagając się zmiany zaskarżonego orzeczenia poprzez oddalenie w całości skargi dłużnika.

Skarżący podniósł, że oprócz skutecznych działań Komornika, które doprowadziły do odnalezienia majątku dłużnika, dla pobrania opłaty z art. 53a u.k.s.e. niezbędne jest kumulatywne spełnienie dwóch dodatkowych warunków: poszukiwanie majątku dłużnika musiało odbywać się na podstawie otrzymanego przez komornika od wierzyciela zlecenia poszukiwania majątku dłużnika w trybie art. 797 1 k.p.c., pobranie przez komornika opłaty stałej określonej w art. 53a ust. 2 u.k.s.e. Nie można ze szkodą dla organu egzekucyjnego, a zostało to uczynione niniejszej sprawie przez Sąd pierwszej instancji, uzupełniać powyższego katalogu o dodatkowe obwarowania (np. o skuteczność' egzekucji z odnalezionego składnika majątku, czy też w ogóle o skuteczność egzekucji). Byłoby to sprzeczne z literalnym brzmieniem przepisu art. 53a ust 2 uoksie, który winien być interpretowany ściśle, gdyż jest to przepis ze sfery prawa publicznego, przepis regulujący materię podatkową. Interpretacja rozszerzająca jest w tym wypadku ewidentnie zakazana. bez względu na to, komu ma przynieść "korzyść”.

Zdaniem Komornika Sąd pierwszej wbrew oczywistemu, niespornemu stanowi faktycznemu uznał, że Komornik nie dokonał odnalezienia majątku.

Sąd Okręgowy zważył, co następuje

Zażalenie podlega oddaleniu, jednak argumentację Sądu I instancji podzielić można jedynie częściowo.

Sąd Rejonowy w Biłgoraju uznał, iż skoro co do zasady dłużnik zobowiązany jest do poniesienia opłat określonych w art. 49 ust 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, w sytuacji zaspokojenia wierzyciela w toku egzekucji i cofnięcia wniosku egzekucyjnego, nie obciąża go druga część opłaty za poszukiwanie majątku, wymienionej w art. 53a ust. 2 w/w ustawy., a ustalenie przez Komornika opłaty za odnalezieni majątku dłużnika jest z powyższych względów niezasadne, wobec czego postanowienie Komornika w części dotyczącej określenia tej opłaty i obciążenie nią dłużnika podlega uchyleniu. Z powyższym stwierdzeniem zgodzić się można jedynie w tej części, w której Sąd zanegował obciążenie tą częścią opłaty z art. 53a ust. 2 w/w ustawy dłużnika, natomiast nie jest trafne stwierdzenie, iż komornikowi opłata ta zupełnie się nie należy i nie był uprawniony do jej ustalenia. Komornik miał bowiem obowiązek ustalenia wysokości tej opłaty, z tym, że zobowiązany do jej uiszczenia w pozostałym zakresie, w dalszym ciągu pozostaje wierzyciel, wobec czego obciążenie nią dłużnika było nieprawidłowe.

Przepis art. 49 ust 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji reguluje kompleksowo wysokość opłat egzekucyjnych należnych od dłużnika w wypadku umorzenia postępowania na wniosek wierzyciela. Norma ta nie przewiduje możliwości obciążenia dłużnika innymi opłatami, w tym również pozostałą częścią opłaty za poszukiwanie majątku. Wymieniony wyżej przepis nie rozróżnia sytuacji w których prowadzone było poszukiwanie majątku dłużnika, od przypadków, gdy komornik takich czynności nie podejmował. Kwestie te normuje przepis szczególny, art. 53a ust 1 i 2 w/w ustawy. Faktem jest, iż trudności interpretacyjne wywołuje niejasne brzmienie art. 53a ust 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, dotyczącego opłaty za czynności podjęte przed faktyczną egzekucją, to jest na etapie poszukiwania majątku, z którego wierzyciel mógłby dopiero taką egzekucję przeprowadzić. Przepis nie określa wprost podmiotu zobowiązanego do uiszczenia drugiej części opłaty za poszukiwanie majątku, w sytuacji odnalezienia przez komornika składników majątku dłużnika. Skoro jednak przepis nie określa adresata tego obowiązku fiskalnego, należy odczytywać go całościowo, a więc z uwzględnieniem ustępu pierwszego, który stanowi, iż opłatę Komornik pobiera od wierzyciela. Regulacja zawarta w ustępie drugim powołanego przepisu, dotycząca pozostałej części opłaty, zasady tej nie zmienia. Tym samym uznać należy, iż w dalszym ciągu zobowiązanym do jej poniesienia będzie wierzyciel.

Odnotować należy, iż w doktrynie prezentowany był pogląd przeciwny, zgodnie z którym druga część opłaty za poszukiwanie majątku ściągana jest od dłużnika, a odpowiednie stosowanie art. 49 ust 3 w/w ustawy do pobrania drugiej części opłaty za odnalezienie majątku dłużnika oznacza , że komornik pobiera tę część opłaty od dłużnika w trybie opisanym w tym przepisie tylko w przypadku umorzenia postępowania egzekucyjnego na wniosek wierzyciela oraz na podstawie art. 823 kpc. ( A.Marciniak ,, Ustawa o komornikach sądowych i egzekucji ” Lexis Nexis, 2014). Powyższy pogląd zanegował Sąd Najwyższy Uchwałą z dnia 18 października 2013 r. III CZP 57/13 , publ. OSNC 2014/6/61, stwierdzając, iż komornik pobiera opłatę przewidzianą w art. 53a ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (jedn. tekst: Dz.U. z 2011 r. Nr 231, poz. 1376 ze zm.) od wierzyciela. Uzasadniając swoje stanowisko Sąd Najwyższy wyjaśnił, iż w sytuacji, gdy wierzyciel decyduje się na odstąpienie od egzekucji, cofając wniosek, a więc nie dochodzi do egzekucji , nie sposób uznać, by dłużnik zobowiązany był do ponoszenia kosztów powstałych przed efektywną egzekucją, w związku z wnioskiem wierzyciela o poszukiwanie majątku. Obciążenie dłużnika opłatą może mieć miejsce w sytuacji skierowania egzekucji do majątku odnalezionego przez komornika.

Powyższe stanowisko, prezentowane w powołanej uchwale Sądu Najwyższego należy podzielić. Kontynuując prezentowaną w nim argumentację zauważyć można, iż wierzyciel może przecież w ogóle nie zażądać skierowania egzekucji do tego majątku odnalezionego na jego zlecenie przez komornika, domagając się prowadzenia egzekucji z zupełnie innych składników majątkowych dłużnika. Podobna sytuacja miałaby miejsce, jak słusznie zauważył Sąd I instancji, w przypadku odnalezienia przez komornika majątku, z którego egzekucja nie byłaby nawet prawnie dopuszczalna. W takiej sytuacji nie tylko nie ma podstaw do obciążenia dłużnika tą opłatą za poszukiwanie majątku, ale opłaty uiszczonej przez wierzyciela nie można uznać jako części kosztów celowych do wyegzekwowania należności, należnych wierzycielowi w końcowym rozliczeniu. Analogiczna sytuacja będzie miała miejsce, gdy wierzyciel cofnął wniosek egzekucyjny, a tym samym również odstąpił od prowadzenia egzekucji, w tym również z odnalezionego przez komornika majątku. Podkreślić należy, iż wbrew twierdzeniom skarżącego nie dochodzi do wprowadzenia pozaustawowego kryterium skuteczności egzekucji z odnalezionego majątku, a jedynie do oceny, czy egzekucja z tej części majątku dłużnika była możliwa do przeprowadzenia, wobec istniejących prawnych ograniczeń lub braku wniosku wierzyciela w tym przedmiocie.

Jak podniósł Sąd Najwyższy w uzasadnieniu ww. uchwały, w doktrynie i orzecznictwie zgodnie wskazuje się, że opłaty należne komornikowi od uczestników postępowania z tytułu prowadzenia egzekucji oraz podejmowania innych czynności przewidzianych w ustawie są należnościami mającymi charakter publicznoprawny (zob. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 20 sierpnia 2009 r., II CSK 60/09, niepubl.). Stanowią one jednak tylko część kosztów egzekucji prowadzonej przez komornika, należy zatem odróżnić zasady pobierania opłat od zasad ponoszenia kosztów egzekucji określonych w art. 770 k.p.c., a w konsekwencji przyjąć, że reguła wyrażona w tym przepisie może być stosowana wtedy, gdy organ egzekucyjny decyduje o obowiązku zwrotu kosztów już poniesionych. Nie dotyczy ona natomiast tego, kto ma obowiązek uiścić konkretną opłatę. Kwestię te regulują szczegółowo przepisy ustawy o komornikach sądowych i egzekucji. Już z tej przyczyny odwołanie się przy wykładni art. 53a ust. 2 u.k.s.e. do zasady odpowiedzialności dłużnika za koszty niezbędne do celowego przeprowadzenia egzekucji nie usprawiedliwia wniosku, że obowiązek uiszczenia opłaty przewidzianej w tym przepisie obciąża dłużnika. Stałą opłatę egzekucyjną uiszcza w zasadzie uczestnik postępowania wnioskujący o podjęcie przez komornika czynności podlegającej opłacie, a więc z reguły wierzyciel (art. 49a, 50, 51 i 53 u.k.s.e.). Opłata za czynność poszukiwania majątku dłużnika powinna być więc uiszczona w obu częściach przez wierzyciela. Podział tej opłaty na dwie części nie musi wiązać się z obowiązkiem ich poniesienia przez różne podmioty; ma on uzasadnienie w potrzebie zmotywowania komornika do efektywnego przeprowadzenia poszukiwania. Gdyby ustawodawca chciał obciążyć opłatą przewidzianą w art. 53a ust. 2 u.k.s.e. dłużnika, wolę taką wysłowiłby w sposób wyraźny.

W każdym wypadku, gdy obowiązek uiszczenia opłaty spoczywa na wierzycielu, komornik pobiera ją od niego, natomiast o tym, kto ostatecznie poniesie koszty obejmujące tę opłatę, rozstrzyga postanowieniem przewidzianym w art. 770 k.p.c. Regułę tę stosuje się również w razie konieczności pobrania zaliczki na pokrycie wydatków gotówkowych, np. związanych z czynnością poszukiwania majątku dłużnika (art. 40 ust. 1 u.k.s.e.). Komornik nie może pobrać zaliczki na ten cel od dłużnika, obowiązany zaś jest ją rozliczyć - zgodnie z zasadą określoną w art. 770 k.p.c. - po zakończeniu egzekucji.

Reasumując stwierdzić należy, iż komornik jest uprawniony do określenia należnej mu opłaty zgodnie z art. 53 ust 2 ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, lecz obciążenie nią dłużnika było błędne. Komornik pobiera opłatę określoną w tej normie prawnej od wierzyciela. Regułę tę stosuje we wszystkich przypadkach, a nie tylko w razie umorzenia postępowania na wniosek wierzyciela oraz na podstawie art. 823 k.p.c. Skoro zobowiązanym do jej uiszczenia pozostaje wierzyciel, jedynie w przypadku skutecznej egzekucji z odnalezionego majątku poniesiona opłata mogłaby być zaliczona do kosztów niezbędnych do celowego przeprowadzenia egzekucji, podlegających zwrotowi na rzecz wierzyciela w oparciu o przepis art. 770 kpc.

sygn. I Co 3215/13

POSTANOWIENIE

Dnia 30 stycznia 2015 roku

Sąd Rejonowy w Piasecznie I Wydział Cywilny

w składzie następującym:

• Przewodniczący SSR Kamil Gołaszewski

po rozpoznaniu 30 stycznia 2015 roku w P. na posiedzeniu niejawnym

w sprawie z wniosku wierzyciela Miasta S. W.

przeciwko dłużnikowi J. L.

skargi dłużnika J. L.

na czynność Komornika Sądowego przy Sądzie Rejonowym dla Warszawy-Woli w W. M. S. w sprawie Km 4552/13

w postaci postanowienia z 18 września 2013 roku

postanawia:

I. zmienić zaskarżone postanowienie komornika:

a. w punkcie 2 poprzez zastąpienie kwoty 3021,35 zł kwotą 532,16 zł,

b. w punkcie 3 poprzez zastąpienie słowa „dłużnika” słowami „wierzyciela Miasto S. W.”;

II. zasądzić od Miasta S. W. na rzecz J. L. kwotę 100 zł (sto złotych) tytułem kosztów postępowania;

III. nakazać pobrać od Miasta S. W. na rzecz Skarbu Państwa – Sądu Rejonowego w Piasecznie kwotę 30 zł (trzydzieści złotych) tytułem kosztów sądowych.

UZASADNIENIE

Zgodnie z art.53a ustawy o komornikach sądowych i egzekucji, w razie odnalezienia majątku dłużnika komornik pobiera opłatę stałą w wysokości 5% szacunkowej wartości tego majątku, nie więcej jednak niż 100% przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego. Opłata ta ulega zmniejszeniu o kwotę opłaty pobranej na podstawie ust. 1. Przepis art. 49 ust. 3 stosuje się odpowiednio.

W rezultacie zarzuty dłużnika negujące możliwość pobranie opłaty za odnalezienie majątku niezależnie od opłat egzekucyjnych ściąganych wraz z egzekwowanym roszczenie są niezasadne.

Skarga zasługuje natomiast na uwzględnienie z dwóch względów:

W pierwszej kolejności komornik błędnie wezwał dłużnika do zapłaty kwoty ustalonej tytułem opłaty za poszukiwanie majątku. Jak wskazał Sąd Najwyższy w uchwale z 18 października 2013 roku, sygn. III CZP 57/13, komornik pobiera opłatę określoną w art. 53a ust. 2 u.k.s.e. od wierzyciela. Regułę tę stosuje we wszystkich przypadkach, a nie tylko w razie umorzenia postępowania na wniosek wierzyciela oraz na podstawie art. 823 k.p.c. Dopiero po pobraniu opłaty od wierzyciela powstaje możliwość ściągnięcia jej, jako kosztów egzekucji, wraz z egzekwowanym roszczeniem (art.770 kpc), wreszcie zaś – jej rozliczenia w ramach postanowienia o którym mowa w art.770 kpc, w tym zdecydowania która ze stron poniesie ostatecznie jej koszty. Stąd też należało zmienić zaskarżone postanowienie w punkcie 3.

Również w zakresie w jakim dłużnik kwestionuje wysokość ustalonej opłaty, sąd stoi na stanowisku wyrażanym przez część doktryny oraz orzecznictwa, iż zasada aby organ egzekucyjny nie poszukiwał majątku dłużnika w szerszym zakresie, niż wymaga tego cel egzekucji, powoduje że podstawa obliczenia opłaty za poszukiwanie majątku limitowana jest wysokością należności podlegającej egzekucji (por. J.Świeczkowski – Komentarz do art.53a ustawy o komornikach sądowych i egzekucji oraz postanowienie Sądu Okręgowego w Słupsku z 25 kwietnia 2013 roku, sygn. IV Cz 233/13). Nie można bowiem akceptować sytuacji, w której komornik będzie prowadził poszukiwania majątku jedynie w tym celu aby zwiększyć podstawę obliczenia opłaty, w oderwaniu zaś od celu egzekucji, a w jej ramach poszukiwania majątku przez komornika, jakim jest zaspokojenie roszczenia wierzyciela. Konieczność limitowania wysokości opłaty jest szczególnie wyraźna w niniejszej sprawie, w której komornik prowadzący postępowanie celem wyegzekwowania należności nieprzekraczającej wraz z odsetkami i kosztami 1000 zł, ustala ponad trzykrotnie wyższą opłatę za poszukiwania majątku.

Sąd nie podziela przy jednak przy tym stanowiska, jakoby opłata za poszukiwanie majątku nie mogła przekroczyć 5% egzekwowanego roszczenia. Przyjęcie takiej granicy oznacza uznanie za celowe odnalezienie majątku o wartości równej egzekwowanemu roszczeniu. Takie stanowisko pomija okoliczność, iż z majątku dłużnika zaspokoić należy nie tylko egzekwowaną należność i inne koszty poniesione przez wierzyciela, ale również opłaty egzekucyjne – korzystające z pierwszeństwa zaspokojenia. Odnalezienie majątku o określonej wartości nie wystarczy zatem do zaspokojenia należności wierzyciela o tej samej wartości.

Dlatego też w ocenie sądu właściwym limitem dla opłaty za poszukiwanie majątku będzie wysokość egzekwowanej należności – ustalona w oparciu o art.46 ukse. W ten sposób możliwe będzie uniknięcie nieracjonalnego zwiększania obciążeń dłużnika, nieadekwatnych do wysokości egzekwowanej wierzytelności, a równocześnie sankcjonowana będzie bierność dłużnika zarówno przed wszczęciem postępowania egzekucyjnego, jak i w jego trakcie. Słusznie bowiem wskazuje komornik, że dłużnik miał możliwość aby zareagować na doręczone mu już w kwietniu 2013 roku zawiadomienie o wszczęciu egzekucji i wezwania do udzielenia wyjaśnień, co pozwoliłoby na uniknięcie obciążenia go opłatą za poszukiwania majątku.

Zgodnie z art.46 ust.2 ukse, do wartości egzekwowanego świadczenia nie wlicza się kosztów toczącego się postępowania egzekucyjnego lub wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia oraz kosztów zastępstwa przez adwokata lub radcę prawnego w tym postępowaniu. Za podstawę ustalenia wysokości opłaty przyjąć zatem należy:

- kwotę 48 zł wraz z odsetkami od 28 lipca 2001 roku (na dzień 18 września 2013r. – 79,20 zł),

- kwotę 120 zł wraz z odsetkami od 2 września 2001 roku (na dzień 18 września 2013r. – 194,45 zł),

- koszty procesu w wysokości 30 zł,

- koszty klauzuli wykonalności w wysokości 120 zł,

co łącznie daje kwotę 591,65 zł. Po pomniejszeniu tej kwoty o 59,49 zł pobrane od wierzyciela na podstawie art.53a ust.1 ukse, należna opłata za odnalezienie majątku wynosić powinna 532,16 zł. Skutek częściowego pozbawienia wykonalności tytułów wykonawczych stanowiących podstawę egzekucji może mieć znaczenia dla oceny przy ostatecznym obciążaniu stron opłatą ze względu na celowość wszczęcia egzekucji.

Orzekając o kosztach postępowania, sąd miał na uwadze, że art.770 kpc nie zawiera kompleksowej regulacji kosztów postępowania egzekucyjnego, w szczególności nie rozstrzyga o kosztach należnych dłużnikowi od wierzyciela. W tym zakresie odpowiednie zastosowanie (art.13§2 kpc) znajdą przepisy o procesie. W szczególności zgodnie z art.98§1 kpc, strona przegrywająca sprawę, zobowiązana jest do zwrotu kosztów przeciwnikowi. Postępowanie egzekucyjnego w zakresie konfiguracji stron zbliżone jest do procesu, w ten sposób, że co do zasady występują w nim dwie strony o przeciwstawnych interesach. Uwzględnienie skargi dłużnika, zmierzającej do zniweczenia czynności komornika podejmowanych na wniosek wierzyciela oznacza, że w tym zakresie dłużnik wygrał sprawę.

Stąd istnieje podstawa do zasądzenia na jego rzecz od wierzyciela kosztów postępowania, na które składa się opłata w wysokości 100 zł. Zgodnie z art.109§1 kpc o kosztach należnych stronie działającej bez adwokata bądź radcy prawnego sąd orzeka z urzędu.

Równocześnie w oparciu o powyższe przepisy oraz art.113 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych należało pobrać od wierzyciela opłatę od zażalenia w wysokości 30 zł, od uiszczenia której dłużnik został zwolniony.

JW