A wiadomo, kij nie ma myśleć, tylko być narzędziem w rękach osoby go trzymającej. Tak w bardzo przerysowanym skrócie można streścić postanowienie Sądu Okręgowego w Radomiu ( IV Cz 736/12) z dnia 7 grudnia 2012r. Orzeczenie to przypomniało Robertowi Sienkiewiczowi - komornikowi sądowemu z Grójca, iż nie jest powołany do weryfikacji zasadności tytułów wykonawczych, tylko do ich ślepego egzekwowania.

Ogólne zasady egzekucji

Sąd Okręgowy w Radomiu rozpatrywał zażalenie wierzyciela (banku) na postanowienie Sądu Rejonowego w Grójcu oddalające jego skargę na zarządzenie komornika sądowego o zwrocie wniosku. We wniosku tym wierzyciel wniósł o przeprowadzenie licytacji z majątku poręczycieli kredytu celem wyegzekwowania kwoty 66.000 zł (bankowy tytuł egzekucyjny zaopatrzony w klauzulę wykonalności na kwotę 95.000 zł). Wcześniej, na podstawie tego samego tytułu wykonawczego komornik ściągnął od dłużników (kredytobiorców) kwotę prawie 64.000 zł. Ponieważ różnica pomiędzy kwotą wyegzekwowaną na podstawie tytułu wykonawczego a kwotą, o którą wniósł wierzyciel we wniosku wynosiła niespełna 9.000 zł, komornik wezwał wierzyciela o dołączenie tytułu wykonawczego na tę kwotę. W ustawowym terminie wierzyciel braku nie uzupełnił i komornik zwrócił wniosek (co właśnie zostało przez wierzyciela zaskarżone).

Sąd Okręgowy uwzględnił zażalenie wierzyciela. Na wstępie Sąd przypomniał ogólne prawidła postępowań egzekucyjnych:

Do wymagań formalnych wniosku egzekucyjnego należy wskazanie osoby wierzyciela i dłużnika, przedmiotu egzekucji i sposobu, według którego ma być prowadzona oraz wysokość egzekwowanego roszczenia; wierzyciel może też wskazać, że domaga się wyegzekwowania jakiejś części świadczenia wskazując jej wysokość. Obowiązkiem wierzyciela jest również dołączenie do wniosku tytułu wykonawczego, którym jest tytuł wykonawczy zaopatrzony w klauzulę wykonalności.

Komornik nie może badać zasadności tytułu wykonawczego

Następnie SO zauważył:

Zadanie organu egzekucyjnego polega na wykonaniu tytułu wykonawczego, a nie weryfikowaniu zasadności i wymagalności obowiązku objętego tym tytułem, co oznacza, że organ egzekucyjny nie może badać merytorycznie obowiązku objętego tytułem wykonawczym (art. 804 kpc). Zaznaczyć w tym miejscu należy, iż nawet w sytuacji, gdy zaspokojony wierzyciel wykorzystuje istnienie tytułu wykonawczego w celu ponownego wyegzekwowania już spełnionego obowiązku tym tytułem, postępowanie natomiast - w razie jego bezpodstawności - toczy się na ryzyko wierzyciela(wyrok Sądu Apelacyjnego w Katowicach z 18 września 2003 roku I ACa 144/03);

dla istnienia tytułu wykonawczego bez znaczenia pozostają bowiem wyliczenia organu egzekucyjnego dotyczące wyegzekwowanego świadczenia;

wierzyciel domaga się wyegzekwowania od dłużników kwoty 95.000 zł z odsetkami;

nawet zatem wyegzekwowanie 64.000 zł nie powoduje, że przedmiotowy tytuł wykonawczy przedstawia inną wartość świadczenia do wyegzekwowania.

Gdyby wierzyciel ponad miarę chciał dochodzić roszczenia, to dłużnicy mogą bronić się poprzez wniesienie powództwa przeciwegzekucyjnego (ale jedynie do czasu niewyegzekwowania przez komornika nienależnego roszczenia). Nie można bowiem wytaczać powództwa przeciwegzekucyjnego, gdy tytuł wykonawczy został wykonany. W takim wypadku, dłużnik może domagać się zwrotu wyegzekwowanego świadczenia i ewentualnie naprawienia wyrządzonej szkody.

Jan Wels