Skargi nadzwyczajne składane przez Rzecznika Finansowego stanowią szczególne narzędzie prawne za pomocą którego Rzecznik może interweniować w sprawach prawomocnie zakończonych, w których dostrzega rażące pokrzywdzenie konsumentów w sporze prawnym z podmiotem rynku finansowego (np. bankiem, instytucją pożyczkową, zakładem ubezpieczeń)

Zgodnie z art. 89. § 1. Ustawy z dnia z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 1093) skarga nadzwyczajna od prawomocnego orzeczenia sądu powszechnego lub sądu wojskowego kończącego postępowanie w sprawie może być złożone, jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia zgodności z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej, o ile:

orzeczenie narusza zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji luborzeczenie w sposób rażący narusza prawo przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie,

lub

zachodzi oczywista sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, a orzeczenie nie może być uchylone lub zmienione w trybie innych nadzwyczajnych środków zaskarżenia.

Skarga nadzwyczajna

30 października br. klienci zawarli w 2008 r. umowę o kredyt hipoteczny z EFG Eurobank Ergasis SA Oddział w Polsce. Bank zobowiązał się udzielić im kredytu indeksowanego do franka szwajcarskiego (tzw. kredyt frankowy). Środki z kredytu przeznaczone zostały głównie na zakup domu na rynku wtórnym (dodatkowo w kredyt wchodziło refinansowanie poniesionych wcześniej wydatków na cele mieszkaniowe oraz koszty dodatkowe związane z udzieleniem kredytu).

Z uwagi na nieterminowe spłaty rat, bank wypowiedział umowę kredytu. Sąd Okręgowy w Warszawie wydał na podstawie weksla będącego zabezpieczeniem kredytu nakaz zapłaty, w którym zobowiązał, aby klienci zapłacili na rzecz Raiffeisen Bank Polska SA z siedzibą w Warszawie (następcy prawnego EFG Eurobank Ergasis SA) kwotę ponad 1 mln zł wraz z odsetkami ustawowymi za opóźnienie. Kredytobiorcy nie zaskarżyli skutecznie wydanego nakazu zapłaty. Następnie, na wniosek banku wszczęto egzekucję komorniczą.

W ocenie Rzecznika Finansowego zastrzeżenia budzi przede wszystkim fakt, że sąd, który wydał nakaz zapłaty, nie wywiązał się z obowiązku zbadania z urzędu czy postanowienia uzgodnione między stronami mają nieuczciwy charakter, zważywszy, że klientami banku byli konsumenci.

Należy podkreślić, że badanie takie – w sprawach, gdzie jedną ze stron jest konsument – jest obowiązkiem sądu.

W opisywanym przypadku umowa kredytu została zawarta przez strony według standardowego wzorca umownego, stosowanego przez Bank, bez jakiegokolwiek wpływu kredytobiorców na jego treść. Klauzule waloryzacyjne zastosowane w treści umowy przez bank, uznane zostały przez sądy powszechne za klauzule niedozwolone.

Dotyczy to klauzul abuzywnych umożliwiających Bankowi przeliczenie kwoty kredytu oraz poszczególnych rat z franków szwajcarskich na złotówki, według kursów ustalanych arbitralnie przez bank.

LS

Rzecznik Finansowy

foto: Pixabay